Η ομιλία του Πρωθυπουργού της Ελλάδας κ. Αντώνη Σαμαρά, για την ανταγωνιστικότητα στην Ευρώπη, στο Διεθνές Συνέδριο της Herald Tribune για τη συμπλήρωση 125 ετών από την πρώτη έκδοση της International Ηerald Tribune. Ακολουθεί το αγγλικό προτότυπο καθώς και η ελληνική μετάφραση.
Distinguished Guests, Ladies and Gentlemen,
In this unique opportunity where we are celebrating the 125th Anniversary of a historical paper, the International Herald Tribune, I want to share with you some thoughts. Relevant with the problems my country faces today; but also relevant with the big challenges Europe faces as a whole.
After all, the “Tribune” has always been a unique forum for European and transatlantic discourse. And what a better way to celebrate its anniversary than addressing major challenges that our common to all of us, although for some of us they are truly dramatic.
As you all know, I come from a country that has not paid attention to the dimension of competitiveness since it joined Europe. And know it pays the price…
But Greece is not alone. Many people across the European Union suffered from the illusion that quantitative growth along with redistribution policies was enough to guarantee prosperity and a better future.
Thus the policy problem was, for many years, summarized in two sentences:
-- How to maximize annual nominal growth rates.
-- And how to redistribute it to the societies through the tax system and government handovers.
Competitiveness was forgotten under layers of bureaucratic red tape, barriers of entry, disincentives to innovation, all kinds of market distortions and dominant oligopolies in various centers as well as trade union power abuses.
At the same time, over the last decades other regions of the world made the decisive turn to competitiveness.
Stop and think for a moment: how much time does a new product or an innovative idea take to materialize and test itself in the market in other regions of the world compared to Europe?
The rest of the world is gaining ground in terms of competitiveness, while Europe in general is losing ground.
There are exemptions of course but Greece along with most of Southern Europe wasn’t one of them.
For decades we were trying to sustain a high level of nominal growth mainly though consumption and income redistribution policies. But when you are lagging behind in terms of competitiveness this can only produce high deficits both in the budget and in the foreign accounts. And when this happens, the only thing you can “redistribute” is borrowed funds to the detriment of future generations. This is exactly what happened to Greece for almost 30 years.
We are now trying to remedy all these wrongdoings. We are cutting government expenditures, eliminating red tape, buy passing bureaucratic inertia, fast tracking investments. We are moving ahead to a bold tax reform that imposes zero tolerance to tax evasion while providing incentives to investors. We are also moving ahead with an enhanced privatization agenda, capitalizing on idle public assets in a strategy that will make it possible to service our debt and launch our economy on a sustainable long term growth trajectory. In a nutshell, we are changing Greece at home and we are rebranding it abroad. There is a caveat to all this however:
Societies are not “engines” that you can turn off, change their defective parts and then put them back together again. People are not “spare parts”, or naked numbers.
Politicians are, maybe, expendable. But democracy isn’t.
Market distortions and government bureaucracy should be abolished. But social cohesion should be preserved.
Social pain is unavoidable at times of adjustment. But social turmoil and a break-down of law and order must be avoided.
Because, as history has proven times and again, if democracy collapses and societies disintegrate to chaos, no adjustment plan can survive.
So we are dealing with - as the economists often put it - a “constrained optimization” problem: how to maximize the efficiency of the adjustment plan, preserving social cohesion and democratic institutions.
According to our experience here is a list of what you must do right from the beginning:
* First, tell people the truth, the naked truth without playing political games, or petty partisan politics. This will give the government the high moral ground.
* Secondly, try to build the largest possible social and political consensus. In other words, fight hardships with a renewed sense of unity.
* Thirdly, show, right from the beginning, some light at the end of the tunnel. In other words, fight pain with hope.
* Fourthly, while imposing harsh measures, try to concurrently solve some other problems of society, like fighting crime, restoring public order, and creating a renewed sense of justice.
* Fifth, do not correct past mistakes by making the exactly opposite mistake. The opposite of something wrong is sometimes, even worse.
In the past, we wrongly assumed that “demand will create its own supply”. It would be equally wrong to assume now that the opposite will happen: that an improved “supply will automatically generate its own demand”. The truth is that economic automatism does not work in a crisis environment; as it never worked in the past, in an environment full of distortions.
* Sixth, at difficult times, rule by example. If you ask people to accept cuts, the Government as well as even member of the Parliament, should first impose cuts to itself. If you are asking people to work harder, the Government should work day and night…
* Seventh, be sure you make the proper association between key words defining the program: Fiscal discipline, competitiveness, restoring pride and establishing freedom and prosperity.
If you want to change the way people think, if you want them to brake away from bad habits of the past, then you have to inspire them to redefine their priorities.
Fiscal discipline should not be a “punishment” imposed by outsiders. It is a basic virtue that restores pride to the society as a whole. Nobody has pride, when relying on his creditors to keep him afloat every month.
And competitiveness should not be just another word. It is not only a technical term pertaining to efficient production of commodities. It is also a political prerequisite for a democracy to thrive and for a society to prosper. It is related to Freedom and Justice.
Restoring European competitiveness is defining who we are and where we want to go.
You probably noticed that talking about competitiveness I switched my main focus from Greece to Europe. This was not a “slip of the tongue”. It is my strong belief that competitiveness is also a crucial prerequisite for European Integration.
Competition requires a common context acceptable by all. Without it, competition will evolve to sheer aggression, a war of everybody against everybody, a bellum omnium contra omnes according to Thomas Hobbes in his Leviathan.
But competition also requires a driving spirit of constant challenge to prevail, an endless daring to fight, a trial and error process ending up in winning or losing. Otherwise, it becomes its opposite: apathy and fatalism.
I believe Competitiveness transcends ideologies and political stereotypes.
It is peaceful, since it relies on the coexistence of individuals within a common context; and it is also aggressive since everybody is trying to better everybody else.
It is conservative, since it always needs to preserve the common context within which competition takes place; and it is also progressive, since it always moves ahead to new forms, new ideas and new trends.
It is very orderly, since it has to obey strict rules; and it is very chaotic, since it always revolutionizes everything.
Competition is not synonymous to the law of the jungle, where only the “fittest” survive. It requires democratic rules, social safety nets, opportunities for everyone to win and second chances for those who lost. Competition is not the “prize of the winners”; it is the game that allows everyone to aspire that he/or she can win.
Competition is balancing individual incentives with social considerations of preserving the community, obstructing the strong from abusing their strength and allowing the “losers” of yesterday to become the “winners” of tomorrow.
Admittedly, in the last decades some of us forgot all about competitiveness.
Our debt crisis is to a large extent a competitiveness crisis. You can end up with a huge debt by many routes. But there is only one main highway to get out of it: Restoring competitiveness! And there is only one safe way to avoid a debt crisis in the future. Always keep on the edge of competitiveness.
Now, some might ask at this point: If competitiveness is the main target, why shouldn’t Greece leave the euro-zone, return to its national currency again, devalue and gain competitiveness instantaneously?
My answer is straight and blunt: We are ruling out, completely, the prospect of exiting the euro. We know that this is not an option for us. It is a total disaster!
Greeks have already lost 35% of their standard of living in the last 5 years. If they exited the euro now, they would lose another 70% from the current levels, in the next few months! No society can sustain that. And no democracy can survive it.
A “Grexit” would be very destabilizing for the Union as well. Once one member country exited, it is most probable that the international markets would target the next “weakest link”. Nobody knows where this could end. It would be very painful to everybody. And could prove fatal for many…
The truth is we cannot avoid the hard work to restore competiveness by a “quick fix”, like a breakdown of the Union, or the expulsion of some of its members.
It wouldn’t be a “quick fix”, in the first place. It wouldn’t be an “easy way out” for anybody. It would leave Europe less united and less hopeful. It would leave many of its members, hopeless and helpless…
Big political projects are driven by dreams. You never do something big without inspiration. If you kill a dream, you don’t end up with more realism; sometimes you end up with more misery; and a dead end.
If you take away a couple o pieces from a puzzle - or, better, a political mosaic - you are destroying the whole image.
Take it from us, who have learned it the hard way: There is no “short cut”, there is no “easy way” out - we should restore competitiveness! Not only for our economies to recover, not only for our societies to survive, but to preserve our Union and to prevail in a competitive world.
Greece is already reversing course. I am confident that Greece will make it. I am also confident that Europe can make it. We can come out of the crisis, stronger, wiser, more united, more self-confident and – above all - more competitive.
I am absolutely confident that in year from now, a Greek success story would be a boost for the European project as a whole. It will be correctly perceived as a major proof that Europe can solve its problems and successfully overcome its difficulties.
Some might think this is “a bit optimistic”. There is nothing wrong with that. After all, to be competitive, you have to be optimistic. To succeed in something you have to believe in it.
In any case, my belief in my country and in Europe is my positive message tonight. After all competitiveness is not about optimism. It is about optimization: Always optimize what you have, to win the game. Always believe in yourself and inspire all around you to get the best out of them. For the Common purpose!
And this is exactly what we are doing in Greece today…
Again, thank you all, and thank you Herald Tribune!
Ανεπίσημη μετάφραση της ομιλίας του Πρωθυπουργού κ. Αντώνη Σαμαρά:
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι, κυρίες και κύριοι
Με αυτή τη μοναδική ευκαιρία του εορτασμού της 125ης επετείου μιας ιστορικής εφημερίδα, της International Herald Tribune, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας κάποιες σκέψεις. Σκέψεις που αφορούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα μου, αλλά που αφορούν επίσης τις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη συνολικά.
Άλλωστε, η Tribune ήταν πάντοτε ένα μοναδικό βήμα ευρωπαϊκού και διατλαντικού προβληματισμού και δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να τιμήσουμε την επέτειό της από το να ασχοληθούμε με μείζονες προκλήσεις, κοινές για όλους μας – αν και για μερικούς από εμάς είναι πραγματικά δραματικές.
Όπως γνωρίζετε όλοι, προέρχομαι από μία χώρα που δεν έδωσε προσοχή στη διάσταση της ανταγωνιστικότητας από τότε που εντάχθηκε στην Ευρώπη. Και τώρα πληρώνει το τίμημα…
Ωστόσο η Ελλάδα δεν είναι μόνη. Πολλοί σε όλη την ΕΕ είχαν πέσει θύματα της αυταπάτης ότι η ποσοτική ανάπτυξη σε συνδυασμό με αναδιανεμητικές πολιτικές αρκούσε για να εγγυηθεί την ευημερία και ένα καλύτερο μέλλον.
Έτσι, για πολλά χρόνια, το ζητούμενο της διαμόρφωσης πολιτικής συνοψιζόταν σε δύο προτάσεις:
- πώς θα μεγιστοποιηθούν οι ονομαστικοί ετήσιοι δείκτες ανάπτυξης,
- και πώς θα γίνει η αναδιανομή στις κοινωνίες μέσω του φορολογικού συστήματος και των κρατικών ενισχύσεων.
Η ανταγωνιστικότητα ξεχάστηκε κάτω από διάφορα στρώματα γραφειοκρατίας, προσκόμματα για την είσοδο στις αγορές, αντικίνητρα για καινοτομία, όλων των ειδών στρεβλώσεις της αγοράς, κυρίαρχα ολιγοπώλια σε διάφορα κέντρα, καθώς και καταχρήσεις της ισχύος των συνδικαλιστικών οργανώσεων.
Την ίδια στιγμή τις τελευταίες δεκαετίες άλλες περιοχές του κόσμου έκαναν την αποφασιστική στροφή προς την ανταγωνιστικότητα.
Σκεφτείτε: πόσο χρόνο χρειάζεται ένα νέο προϊόν ή μία καινοτόμος ιδέα για να υλοποιηθεί και να δοκιμαστεί στην αγορά σε άλλες περιοχές του κόσμου σε σύγκριση με την Ευρώπη.
Ο υπόλοιπος κόσμος κερδίζει έδαφος σε ό,τι αφορά την ανταγωνιστικότητα, ενώ η Ευρώπη γενικά χάνει έδαφος.
Υπάρχουν ασφαλώς εξαιρέσεις, αλλά η Ελλάδα, καθώς και οι περισσότερες χώρες της νότιας Ευρώπης, δεν συγκαταλέγονται σε αυτές.
Εδώ και δεκαετίες προσπαθούσαμε να διατηρήσουμε υψηλά ονομαστικά επίπεδα ανάπτυξης, κυρίως μέσω της κατανάλωσης και των πολιτικών αναδιανομής του εισοδήματος. Αλλά, όταν υπολείπεσαι σε όρους ανταγωνιστικότητας, αυτό μπορεί μόνο να παράγει υψηλά ελλείμματα τόσο στον προϋπολογισμό όσο και ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Και όταν συμβαίνει αυτό, το μόνο πράγμα που μπορείς να αναδιανείμεις είναι δανεικά – και αυτό εις βάρος των μελλοντικών γενεών. Αυτό ακριβώς συνέβαινε στην Ελλάδα επί σχεδόν 30 χρόνια.
Εμείς τώρα προσπαθούμε να θεραπεύσουμε όλα αυτά τα σφάλματα. Περιορίζουμε τις κρατικές δαπάνες, καταπολεμούμε τη γραφειοκρατία, παρακάμπτουμε τη γραφειοκρατική αδράνεια, επισπεύδουμε τις επενδύσεις, προχωρούμε σε μία τολμηρή φορολογική μεταρρύθμιση που επιβάλλει μηδενική ανοχή στη φοροδιαφυγή, ενώ παρέχει κίνητρα σε επενδυτές. Επίσης προχωρούμε με ένα αναβαθμισμένο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, αξιοποιώντας αδρανή περιουσιακά στοιχεία του δημοσίου, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής που θα μας επιτρέψει να εξυπηρετήσουμε το χρέος μας και να δρομολογήσουμε την οικονομία μας σε μια τροχιά διατηρήσιμης μακροπρόθεσμης ανάπτυξης. Με μια κουβέντα, αλλάζουμε την Ελλάδα στο εσωτερικό και την παρουσιάζουμε εκ νέου στο εξωτερικό. Υπάρχει, ωστόσο, μια παγίδα σε όλα αυτά:
Οι κοινωνίες δεν είναι μηχανές που μπορείς να σβήσεις, να τους αλλάξεις τα ελαττωματικά ανταλλακτικά και να τις επανασυναρμολογήσεις. Οι άνθρωποι δεν είναι ανταλλακτικά ή γυμνοί αριθμοί.
Οι πολιτικοί είναι ίσως αναλώσιμοι. Η δημοκρατία όμως δεν είναι.
Οι στρεβλώσεις της αγοράς και η κρατική γραφειοκρατία θα πρέπει να καταπολεμηθούν. Η κοινωνική συνοχή όμως πρέπει να διατηρηθεί.
Το κοινωνικό κόστος είναι αναπόφευκτο σε περιόδους προσαρμογής. Αλλά η κοινωνική αναταραχή και η κατάρρευση της έννομης τάξης πρέπει να αποφευχθούν.
Διότι, όπως πολλές φορές έχει αποδείξει η ιστορία, εάν καταρρεύσει η δημοκρατία και οι κοινωνίες διολισθήσουν στο χάος, κανένα σχέδιο προσαρμογής δεν μπορεί να προχωρήσει.
Αντιμετωπίζουμε λοιπόν – όπως συχνά αναφέρουν οι οικονομολόγοι – ένα πρόβλημα «βελτιστοποίησης υπό περιορισμούς»: πώς θα μεγιστοποιήσουμε την αποδοτικότητα του σχεδίου προσαρμογής, προστατεύοντας παράλληλα την κοινωνική συνοχή και τους δημοκρατικούς θεσμούς.
Σας παραθέτω έναν κατάλογο αυτών που θα πρέπει κανείς να κάνει ευθύς εξαρχής όπως δείχνει η εμπειρία μας:
• Πρώτον, να πει στον κόσμο την αλήθεια, τη γυμνή αλήθεια χωρίς πολιτικά παιχνίδια και μικροπολιτικά τεχνάσματα. Αυτό θα δώσει στην Κυβέρνηση ηθικό πλεονέκτημα.
• Δεύτερον, να προσπαθήσει να οικοδομήσει την ευρύτερη δυνατή κοινωνική και πολιτική συναίνεση. Με άλλα λόγια, να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες με ένα ανανεωμένο πνεύμα ενότητας.
• Τρίτον, να δείξει ευθύς εξαρχής κάποιο φως στην άκρη του τούνελ. Με άλλα λόγια, να αντιμετωπίσει τα δεινά με ελπίδα.
• Τέταρτο, την ώρα που επιβάλλει σκληρά μέτρα, να προσπαθήσει συγχρόνως να επιλύσει κάποια άλλα προβλήματα της κοινωνίας, π.χ. να καταπολεμήσει το έγκλημα, να αποκαταστήσει τη δημόσια τάξη και την αίσθηση της δικαιοσύνης.
• Πέμπτον, να μη διορθώσει σφάλματα του παρελθόντος διαπράττοντας τα ακριβώς αντίθετα σφάλματα. Το αντίθετο ενός λάθους είναι μερικές φορές ακόμα χειρότερο.
Στο παρελθόν υποθέταμε εσφαλμένα ότι «η ζήτηση θα δημιουργήσει από μόνη της προσφορά». Θα ήταν εξίσου εσφαλμένο να υποθέσουμε τώρα ότι θα συμβεί το αντίθετο: ότι μία αυξημένη «προσφορά θα δημιουργήσει αυτόματα την αντίστοιχη ζήτηση». Η αλήθεια είναι ότι ο οικονομικός αυτοματισμός δεν λειτουργεί σε περιβάλλον κρίσης, όπως δεν λειτούργησε ποτέ στο παρελθόν σε ένα περιβάλλον γεμάτο από στρεβλώσεις.
• Έκτον, σε δύσκολους καιρούς να κυβερνά δια του παραδείγματος. Αν ζητάς από τον κόσμο να δεχτεί περικοπές, τότε η Κυβέρνηση καθώς και κάθε μέλος του Κοινοβουλίου θα πρέπει να επιβάλλουν περικοπές στους εαυτούς τους. Αν ζητάς από τον κόσμο να εργαστεί σκληρότερα, η Κυβέρνηση θα πρέπει να εργάζεται νυχθημερόν…
• Έβδομο, να σιγουρευτεί ότι κάνει τη σωστή διασύνδεση ανάμεσα σε λέξεις – κλειδιά – που προσδιορίζουν το πρόβλημα: δημοσιονομική πειθαρχία, ανταγωνιστικότητα, αποκατάσταση της υπερηφάνειας και εδραίωση της ελευθερίας και της ευημερίας.
Εάν θέλεις να αλλάξεις τον τρόπο με τον οποίο σκέπτονται οι άνθρωποι, εάν θέλεις να εγκαταλείψουν κακές συνήθεις του παρελθόντος, τότε πρέπει να τους εμπνεύσεις ώστε να επαναπροσδιορίσουν τις προτεραιότητές τους.
Η δημοσιονομική πειθαρχία δεν θα πρέπει να είναι μία «τιμωρία» που επιβάλλεται έξωθεν. Είναι μία βασική αρετή που αποκαθιστά την υπερηφάνεια στην κοινωνία συνολικά. Κανείς δεν έχει υπερηφάνεια, όταν εξαρτάται από τους δανειστές του για να βγάλει το μήνα.
Και η ανταγωνιστικότητα δεν θα έπρεπε να είναι απλώς μια λέξη. Δεν πρόκειται απλώς για ένα τεχνικό όρο που μετρά την αποδοτική παραγωγή αγαθών. Είναι επίσης ένα πολιτικό προαπαιτούμενο για να επιτύχει μία δημοκρατία και για να ευημερήσει μια κοινωνία. Σχετίζεται με την Ελευθερία και τη Δικαιοσύνη.
Η αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης προσδιορίζει ποιοι είμαστε και πού θέλουμε να πάμε.
Θα προσέξατε ότι καθώς μιλώ για την ανταγωνιστικότητα μετέφερα την προσοχή μου από την Ελλάδα στην Ευρώπη. Δεν το έκανα εκ παραδρομής. Πιστεύω βαθύτατα ότι η ανταγωνιστικότητα είναι επίσης μία κρίσιμη προϋπόθεση για την Ευρωπαϊκή Ενοποίηση.
Ο ανταγωνισμός απαιτεί ένα κοινό πλαίσιο αποδεκτό από όλους. Χωρίς αυτό, ο ανταγωνισμός θα εξελιχθεί σε αχαλίνωτη επιθετικότητα, έναν πόλεμο του καθενός εναντίον του καθενός, bellum omnium contra omnes, όπως το περιγράφει ο Τόμας Χομπς στον Λεβιάθαν.
Ωστόσο, ο ανταγωνισμός απαιτεί ακόμη ένα δυναμικό πνεύμα συνεχούς πρόκλησης για την επικράτηση, μία αέναη τόλμη για αγώνα, μία διαδικασία πειραματισμού, που καταλήγει σε νίκη ή ήττα. Αλλιώς, καταλήγει να είναι το αντίθετό του: απάθεια και μοιρολατρία.
Πιστεύω ότι η ανταγωνιστικότητα διαπερνάει ιδεολογίες και πολιτικά στερεότυπα.
Είναι ειρηνική, δεδομένου ότι βασίζεται στη συνύπαρξη ατόμων εντός ενός κοινού πλαισίου. Και είναι επίσης επιθετική, αφού ο καθένας προσπαθεί να ξεπεράσει όλους του υπόλοιπους.
Είναι συντηρητική, αφού πρέπει πάντοτε να διατηρείται το κοινό πλαίσιο εντός του οποίου διεξάγεται ο ανταγωνισμός. και είναι επίσης προοδευτική, αφού κινείται συνεχώς προς νέες μορφές, νέες ιδέες και νέα ρεύματα.
Χαρακτηρίζεται έντονα από τάξη, αφού πρέπει να υπακούει σε αυστηρούς κανόνες. Είναι όμως και πολύ χαοτική, αφού πάντοτε ανατρέπει επαναστατικά τα πάντα.
Ο ανταγωνισμός δεν είναι συνώνυμος με το νόμου της ζούγκλας, όπου επιζούν μόνο οι ισχυρότεροι. Απαιτεί δημοκρατικούς κανόνες, κοινωνικά δίκτυα ασφαλείας, ευκαιρίες για τον καθένα να κερδίσει και δεύτερες ευκαιρίες για αυτούς που χάνουν. Ο ανταγωνισμός δεν είναι «το βραβείο των νικητών», είναι το παιχνίδι που επιτρέπει στον καθένα να φιλοδοξεί να νικήσει.
Ο ανταγωνισμός εξισορροπεί ατομικά κίνητρα με κοινωνικές ευαισθησίες για την προστασία της συνοχής του συνόλου, εμποδίζοντας τους ισχυρούς από το να κάνουν κατάχρηση της ισχύος τους και επιτρέποντας στους χθεσινούς «ηττημένους» να γίνουν οι αυριανοί «νικητές».
Πράγματι, τις τελευταίες δεκαετίες μερικοί από εμάς αγνόησαν την ανταγωνιστικότητα.
Η κρίση χρέους μας είναι σε μεγάλο βαθμό μία κρίση ανταγωνιστικότητας. Μπορείς να καταλήξεις με ένα μεγάλο χρέος ακολουθώντας διάφορες διαδρομές. Υπάρχει όμως μόνο μία κύρια λεωφόρος να βγεις από αυτήν: η αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας! Και υπάρχει μόνο ένας ασφαλής δρόμος για να αποφύγεις μία κρίση χρέους στο μέλλον. Να βρίσκεσαι πάντοτε στην αιχμή της ανταγωνιστικότητας.
Τώρα σε αυτό το σημείο θα ρωτήσουν μερικοί: αφού ο κύριος στόχος είναι η ανταγωνιστικότητα, γιατί να μην εγκαταλείψει η Ελλάδα την Ευρωζώνη, να επιστρέψει στο εθνικό της νόμισμα, να προχωρήσει σε υποτίμηση και να κερδίσει ακαριαία σε ανταγωνιστικότητα;
Η απάντησή μου είναι ευθεία και απροσχημάτιστη: αποκλείουμε εντελώς την προοπτική εξόδου από το ΕΥΡΩ. Γνωρίζουμε ότι αυτό για μας δεν είναι επιλογή. Είναι πλήρης καταστροφή!
Οι Έλληνες έχουν ήδη απολέσει το 35 % του βιοτικού τους επιπέδου την τελευταία πενταετία. Εάν έβγαιναν από το Ευρώ τώρα, θα έχαναν ακόμη 70 % από τα σημερινά επίπεδα εντός ολίγων μηνών! Καμία κοινωνία δεν μπορεί να αντέξει κάτι τέτοιο. Και καμία δημοκρατία δε θα μπορούσε να επιζήσει από κάτι τέτοιο.
Μία έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη θα ήταν πολύ αποσταθεροποιητική και για την Ένωση. Μόλις έφευγε ένα κράτος - μέλος το πιθανότερο είναι ότι οι διεθνείς αγορές θα έβαζαν στο στόχαστρό τους τον επόμενο «αδύναμο κρίκο». Κανείς δε γνωρίζει πού θα σταματούσε αυτό. Θα ήταν εξαιρετικά οδυνηρό για τους πάντες. Και θα μπορούσε να αποδειχτεί μοιραίο για πολλούς…
Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να αποφύγουμε τη σκληρή δουλειά και να αποκαταστήσουμε την ανταγωνιστικότητα με μια πρόχειρη λύση, όπως τη διάλυση της Ένωσης ή την αποβολή κάποιων μελών της.
Πρώτα από όλα, δεν θα ήταν πρόχειρη λύση. Δεν θα ήταν για κανέναν μια εύκολή διέξοδος. Θα άφηνε την Ευρώπη λιγότερο ενωμένη και με λιγότερες ελπίδες. Πολλά από τα μέλη της θα έμεναν απελπισμένα και αβοήθητα…
Τα μεγάλα πολιτικά σχέδια καθοδηγούνται από όνειρα. Ποτέ δεν κάνεις κάτι μεγάλο χωρίς έμπνευση. Αν σκοτώσεις ένα όνειρο, δεν καταλήγεις πιο ρεαλιστής, μερικές φορές καταλήγεις με περισσότερη δυστυχία και ένα αδιέξοδο.
Αν αφαιρέσεις κάποια κομμάτια από ένα παζλ – ή, μάλλον, ένα πολιτικό ψηφιδωτό – καταστρέφεις τη συνολική εικόνα.
Πιστέψτε εμάς που το μάθαμε με το δύσκολο τρόπο: δεν υπάρχει σύντομος δρόμος, δεν υπάρχει εύκολη διέξοδος – πρέπει να αποκαταστήσουμε την ανταγωνιστικότητα! Όχι μόνο για να ανακάμψουν οι οικονομίες μας, όχι μόνο για να επιζήσουν οι κοινωνίες μας, αλλά και να προστατεύσουμε και να διατηρήσουμε την Ένωσή μας και να επικρατήσουμε σε έναν ανταγωνιστικό κόσμο.
Η Ελλάδα έχει αναστρέψει ήδη την πορεία της. Είμαι βέβαιος ότι η Ελλάδα θα τα καταφέρει. Είμαι επίσης βέβαιος ότι η Ευρώπη μπορεί να τα καταφέρει. Μπορούμε να βγούμε από την κρίση, ισχυρότεροι, σοφότεροι, περισσότερο ενωμένοι, με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και – πάνω από όλα – πιο ανταγωνιστικοί.
Είμαι απόλυτα βέβαιος ότι σε ένα χρόνο από τώρα η επιτυχία της Ελλάδας θα δίνει ώθηση στο ευρωπαϊκό εγχείρημα συνολικά. Θα θεωρείται δικαίως σημαντική απόδειξη ότι η Ευρώπη μπορεί να επιλύει τα προβλήματά της και να ξεπερνά με επιτυχία τις δυσκολίες.
Μερικοί μπορεί να το θεωρήσουν αυτό «λίγο αισιόδοξο». Δεν πειράζει. Εξάλλου, για να είσαι ανταγωνιστικός, πρέπει να είσαι αισιόδοξος. Για να επιτύχεις σε κάτι πρέπει να πιστεύεις σε αυτό.
Σε κάθε περίπτωση το αποψινό μου μήνυμα είναι η πίστη στη χώρα μου και στην Ευρώπη. Άλλωστε, η ανταγωνιστικότητα δεν σχετίζεται με την αισιοδοξία, αλλά με τη βελτιστοποίηση: για να κερδίσεις το παιχνίδι πρέπει πάντοτε να βελτιστοποιείς αυτά που έχεις. Πρέπει πάντοτε να πιστεύεις στον εαυτό σου και να εμπνέει αυτούς που είναι γύρω σου ώστε να βγάζουν τον καλύτερό τους εαυτό. Για τον Κοινό σκοπό!
Και αυτό ακριβώς είναι αυτό που κάνουμε σήμερα στην Ελλάδα…
Και πάλι σας ευχαριστώ και ευχαριστώ την Herald Tribune!
ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ
Distinguished Guests, Ladies and Gentlemen,
In this unique opportunity where we are celebrating the 125th Anniversary of a historical paper, the International Herald Tribune, I want to share with you some thoughts. Relevant with the problems my country faces today; but also relevant with the big challenges Europe faces as a whole.
After all, the “Tribune” has always been a unique forum for European and transatlantic discourse. And what a better way to celebrate its anniversary than addressing major challenges that our common to all of us, although for some of us they are truly dramatic.
As you all know, I come from a country that has not paid attention to the dimension of competitiveness since it joined Europe. And know it pays the price…
But Greece is not alone. Many people across the European Union suffered from the illusion that quantitative growth along with redistribution policies was enough to guarantee prosperity and a better future.
Thus the policy problem was, for many years, summarized in two sentences:
-- How to maximize annual nominal growth rates.
-- And how to redistribute it to the societies through the tax system and government handovers.
Competitiveness was forgotten under layers of bureaucratic red tape, barriers of entry, disincentives to innovation, all kinds of market distortions and dominant oligopolies in various centers as well as trade union power abuses.
At the same time, over the last decades other regions of the world made the decisive turn to competitiveness.
Stop and think for a moment: how much time does a new product or an innovative idea take to materialize and test itself in the market in other regions of the world compared to Europe?
The rest of the world is gaining ground in terms of competitiveness, while Europe in general is losing ground.
There are exemptions of course but Greece along with most of Southern Europe wasn’t one of them.
For decades we were trying to sustain a high level of nominal growth mainly though consumption and income redistribution policies. But when you are lagging behind in terms of competitiveness this can only produce high deficits both in the budget and in the foreign accounts. And when this happens, the only thing you can “redistribute” is borrowed funds to the detriment of future generations. This is exactly what happened to Greece for almost 30 years.
We are now trying to remedy all these wrongdoings. We are cutting government expenditures, eliminating red tape, buy passing bureaucratic inertia, fast tracking investments. We are moving ahead to a bold tax reform that imposes zero tolerance to tax evasion while providing incentives to investors. We are also moving ahead with an enhanced privatization agenda, capitalizing on idle public assets in a strategy that will make it possible to service our debt and launch our economy on a sustainable long term growth trajectory. In a nutshell, we are changing Greece at home and we are rebranding it abroad. There is a caveat to all this however:
Societies are not “engines” that you can turn off, change their defective parts and then put them back together again. People are not “spare parts”, or naked numbers.
Politicians are, maybe, expendable. But democracy isn’t.
Market distortions and government bureaucracy should be abolished. But social cohesion should be preserved.
Social pain is unavoidable at times of adjustment. But social turmoil and a break-down of law and order must be avoided.
Because, as history has proven times and again, if democracy collapses and societies disintegrate to chaos, no adjustment plan can survive.
So we are dealing with - as the economists often put it - a “constrained optimization” problem: how to maximize the efficiency of the adjustment plan, preserving social cohesion and democratic institutions.
According to our experience here is a list of what you must do right from the beginning:
* First, tell people the truth, the naked truth without playing political games, or petty partisan politics. This will give the government the high moral ground.
* Secondly, try to build the largest possible social and political consensus. In other words, fight hardships with a renewed sense of unity.
* Thirdly, show, right from the beginning, some light at the end of the tunnel. In other words, fight pain with hope.
* Fourthly, while imposing harsh measures, try to concurrently solve some other problems of society, like fighting crime, restoring public order, and creating a renewed sense of justice.
* Fifth, do not correct past mistakes by making the exactly opposite mistake. The opposite of something wrong is sometimes, even worse.
In the past, we wrongly assumed that “demand will create its own supply”. It would be equally wrong to assume now that the opposite will happen: that an improved “supply will automatically generate its own demand”. The truth is that economic automatism does not work in a crisis environment; as it never worked in the past, in an environment full of distortions.
* Sixth, at difficult times, rule by example. If you ask people to accept cuts, the Government as well as even member of the Parliament, should first impose cuts to itself. If you are asking people to work harder, the Government should work day and night…
* Seventh, be sure you make the proper association between key words defining the program: Fiscal discipline, competitiveness, restoring pride and establishing freedom and prosperity.
If you want to change the way people think, if you want them to brake away from bad habits of the past, then you have to inspire them to redefine their priorities.
Fiscal discipline should not be a “punishment” imposed by outsiders. It is a basic virtue that restores pride to the society as a whole. Nobody has pride, when relying on his creditors to keep him afloat every month.
And competitiveness should not be just another word. It is not only a technical term pertaining to efficient production of commodities. It is also a political prerequisite for a democracy to thrive and for a society to prosper. It is related to Freedom and Justice.
Restoring European competitiveness is defining who we are and where we want to go.
You probably noticed that talking about competitiveness I switched my main focus from Greece to Europe. This was not a “slip of the tongue”. It is my strong belief that competitiveness is also a crucial prerequisite for European Integration.
Competition requires a common context acceptable by all. Without it, competition will evolve to sheer aggression, a war of everybody against everybody, a bellum omnium contra omnes according to Thomas Hobbes in his Leviathan.
But competition also requires a driving spirit of constant challenge to prevail, an endless daring to fight, a trial and error process ending up in winning or losing. Otherwise, it becomes its opposite: apathy and fatalism.
I believe Competitiveness transcends ideologies and political stereotypes.
It is peaceful, since it relies on the coexistence of individuals within a common context; and it is also aggressive since everybody is trying to better everybody else.
It is conservative, since it always needs to preserve the common context within which competition takes place; and it is also progressive, since it always moves ahead to new forms, new ideas and new trends.
It is very orderly, since it has to obey strict rules; and it is very chaotic, since it always revolutionizes everything.
Competition is not synonymous to the law of the jungle, where only the “fittest” survive. It requires democratic rules, social safety nets, opportunities for everyone to win and second chances for those who lost. Competition is not the “prize of the winners”; it is the game that allows everyone to aspire that he/or she can win.
Competition is balancing individual incentives with social considerations of preserving the community, obstructing the strong from abusing their strength and allowing the “losers” of yesterday to become the “winners” of tomorrow.
Admittedly, in the last decades some of us forgot all about competitiveness.
Our debt crisis is to a large extent a competitiveness crisis. You can end up with a huge debt by many routes. But there is only one main highway to get out of it: Restoring competitiveness! And there is only one safe way to avoid a debt crisis in the future. Always keep on the edge of competitiveness.
Now, some might ask at this point: If competitiveness is the main target, why shouldn’t Greece leave the euro-zone, return to its national currency again, devalue and gain competitiveness instantaneously?
My answer is straight and blunt: We are ruling out, completely, the prospect of exiting the euro. We know that this is not an option for us. It is a total disaster!
Greeks have already lost 35% of their standard of living in the last 5 years. If they exited the euro now, they would lose another 70% from the current levels, in the next few months! No society can sustain that. And no democracy can survive it.
A “Grexit” would be very destabilizing for the Union as well. Once one member country exited, it is most probable that the international markets would target the next “weakest link”. Nobody knows where this could end. It would be very painful to everybody. And could prove fatal for many…
The truth is we cannot avoid the hard work to restore competiveness by a “quick fix”, like a breakdown of the Union, or the expulsion of some of its members.
It wouldn’t be a “quick fix”, in the first place. It wouldn’t be an “easy way out” for anybody. It would leave Europe less united and less hopeful. It would leave many of its members, hopeless and helpless…
Big political projects are driven by dreams. You never do something big without inspiration. If you kill a dream, you don’t end up with more realism; sometimes you end up with more misery; and a dead end.
If you take away a couple o pieces from a puzzle - or, better, a political mosaic - you are destroying the whole image.
Take it from us, who have learned it the hard way: There is no “short cut”, there is no “easy way” out - we should restore competitiveness! Not only for our economies to recover, not only for our societies to survive, but to preserve our Union and to prevail in a competitive world.
Greece is already reversing course. I am confident that Greece will make it. I am also confident that Europe can make it. We can come out of the crisis, stronger, wiser, more united, more self-confident and – above all - more competitive.
I am absolutely confident that in year from now, a Greek success story would be a boost for the European project as a whole. It will be correctly perceived as a major proof that Europe can solve its problems and successfully overcome its difficulties.
Some might think this is “a bit optimistic”. There is nothing wrong with that. After all, to be competitive, you have to be optimistic. To succeed in something you have to believe in it.
In any case, my belief in my country and in Europe is my positive message tonight. After all competitiveness is not about optimism. It is about optimization: Always optimize what you have, to win the game. Always believe in yourself and inspire all around you to get the best out of them. For the Common purpose!
And this is exactly what we are doing in Greece today…
Again, thank you all, and thank you Herald Tribune!
Ανεπίσημη μετάφραση της ομιλίας του Πρωθυπουργού κ. Αντώνη Σαμαρά:
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι, κυρίες και κύριοι
Με αυτή τη μοναδική ευκαιρία του εορτασμού της 125ης επετείου μιας ιστορικής εφημερίδα, της International Herald Tribune, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας κάποιες σκέψεις. Σκέψεις που αφορούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα μου, αλλά που αφορούν επίσης τις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη συνολικά.
Άλλωστε, η Tribune ήταν πάντοτε ένα μοναδικό βήμα ευρωπαϊκού και διατλαντικού προβληματισμού και δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να τιμήσουμε την επέτειό της από το να ασχοληθούμε με μείζονες προκλήσεις, κοινές για όλους μας – αν και για μερικούς από εμάς είναι πραγματικά δραματικές.
Όπως γνωρίζετε όλοι, προέρχομαι από μία χώρα που δεν έδωσε προσοχή στη διάσταση της ανταγωνιστικότητας από τότε που εντάχθηκε στην Ευρώπη. Και τώρα πληρώνει το τίμημα…
Ωστόσο η Ελλάδα δεν είναι μόνη. Πολλοί σε όλη την ΕΕ είχαν πέσει θύματα της αυταπάτης ότι η ποσοτική ανάπτυξη σε συνδυασμό με αναδιανεμητικές πολιτικές αρκούσε για να εγγυηθεί την ευημερία και ένα καλύτερο μέλλον.
Έτσι, για πολλά χρόνια, το ζητούμενο της διαμόρφωσης πολιτικής συνοψιζόταν σε δύο προτάσεις:
- πώς θα μεγιστοποιηθούν οι ονομαστικοί ετήσιοι δείκτες ανάπτυξης,
- και πώς θα γίνει η αναδιανομή στις κοινωνίες μέσω του φορολογικού συστήματος και των κρατικών ενισχύσεων.
Η ανταγωνιστικότητα ξεχάστηκε κάτω από διάφορα στρώματα γραφειοκρατίας, προσκόμματα για την είσοδο στις αγορές, αντικίνητρα για καινοτομία, όλων των ειδών στρεβλώσεις της αγοράς, κυρίαρχα ολιγοπώλια σε διάφορα κέντρα, καθώς και καταχρήσεις της ισχύος των συνδικαλιστικών οργανώσεων.
Την ίδια στιγμή τις τελευταίες δεκαετίες άλλες περιοχές του κόσμου έκαναν την αποφασιστική στροφή προς την ανταγωνιστικότητα.
Σκεφτείτε: πόσο χρόνο χρειάζεται ένα νέο προϊόν ή μία καινοτόμος ιδέα για να υλοποιηθεί και να δοκιμαστεί στην αγορά σε άλλες περιοχές του κόσμου σε σύγκριση με την Ευρώπη.
Ο υπόλοιπος κόσμος κερδίζει έδαφος σε ό,τι αφορά την ανταγωνιστικότητα, ενώ η Ευρώπη γενικά χάνει έδαφος.
Υπάρχουν ασφαλώς εξαιρέσεις, αλλά η Ελλάδα, καθώς και οι περισσότερες χώρες της νότιας Ευρώπης, δεν συγκαταλέγονται σε αυτές.
Εδώ και δεκαετίες προσπαθούσαμε να διατηρήσουμε υψηλά ονομαστικά επίπεδα ανάπτυξης, κυρίως μέσω της κατανάλωσης και των πολιτικών αναδιανομής του εισοδήματος. Αλλά, όταν υπολείπεσαι σε όρους ανταγωνιστικότητας, αυτό μπορεί μόνο να παράγει υψηλά ελλείμματα τόσο στον προϋπολογισμό όσο και ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Και όταν συμβαίνει αυτό, το μόνο πράγμα που μπορείς να αναδιανείμεις είναι δανεικά – και αυτό εις βάρος των μελλοντικών γενεών. Αυτό ακριβώς συνέβαινε στην Ελλάδα επί σχεδόν 30 χρόνια.
Εμείς τώρα προσπαθούμε να θεραπεύσουμε όλα αυτά τα σφάλματα. Περιορίζουμε τις κρατικές δαπάνες, καταπολεμούμε τη γραφειοκρατία, παρακάμπτουμε τη γραφειοκρατική αδράνεια, επισπεύδουμε τις επενδύσεις, προχωρούμε σε μία τολμηρή φορολογική μεταρρύθμιση που επιβάλλει μηδενική ανοχή στη φοροδιαφυγή, ενώ παρέχει κίνητρα σε επενδυτές. Επίσης προχωρούμε με ένα αναβαθμισμένο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, αξιοποιώντας αδρανή περιουσιακά στοιχεία του δημοσίου, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής που θα μας επιτρέψει να εξυπηρετήσουμε το χρέος μας και να δρομολογήσουμε την οικονομία μας σε μια τροχιά διατηρήσιμης μακροπρόθεσμης ανάπτυξης. Με μια κουβέντα, αλλάζουμε την Ελλάδα στο εσωτερικό και την παρουσιάζουμε εκ νέου στο εξωτερικό. Υπάρχει, ωστόσο, μια παγίδα σε όλα αυτά:
Οι κοινωνίες δεν είναι μηχανές που μπορείς να σβήσεις, να τους αλλάξεις τα ελαττωματικά ανταλλακτικά και να τις επανασυναρμολογήσεις. Οι άνθρωποι δεν είναι ανταλλακτικά ή γυμνοί αριθμοί.
Οι πολιτικοί είναι ίσως αναλώσιμοι. Η δημοκρατία όμως δεν είναι.
Οι στρεβλώσεις της αγοράς και η κρατική γραφειοκρατία θα πρέπει να καταπολεμηθούν. Η κοινωνική συνοχή όμως πρέπει να διατηρηθεί.
Το κοινωνικό κόστος είναι αναπόφευκτο σε περιόδους προσαρμογής. Αλλά η κοινωνική αναταραχή και η κατάρρευση της έννομης τάξης πρέπει να αποφευχθούν.
Διότι, όπως πολλές φορές έχει αποδείξει η ιστορία, εάν καταρρεύσει η δημοκρατία και οι κοινωνίες διολισθήσουν στο χάος, κανένα σχέδιο προσαρμογής δεν μπορεί να προχωρήσει.
Αντιμετωπίζουμε λοιπόν – όπως συχνά αναφέρουν οι οικονομολόγοι – ένα πρόβλημα «βελτιστοποίησης υπό περιορισμούς»: πώς θα μεγιστοποιήσουμε την αποδοτικότητα του σχεδίου προσαρμογής, προστατεύοντας παράλληλα την κοινωνική συνοχή και τους δημοκρατικούς θεσμούς.
Σας παραθέτω έναν κατάλογο αυτών που θα πρέπει κανείς να κάνει ευθύς εξαρχής όπως δείχνει η εμπειρία μας:
• Πρώτον, να πει στον κόσμο την αλήθεια, τη γυμνή αλήθεια χωρίς πολιτικά παιχνίδια και μικροπολιτικά τεχνάσματα. Αυτό θα δώσει στην Κυβέρνηση ηθικό πλεονέκτημα.
• Δεύτερον, να προσπαθήσει να οικοδομήσει την ευρύτερη δυνατή κοινωνική και πολιτική συναίνεση. Με άλλα λόγια, να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες με ένα ανανεωμένο πνεύμα ενότητας.
• Τρίτον, να δείξει ευθύς εξαρχής κάποιο φως στην άκρη του τούνελ. Με άλλα λόγια, να αντιμετωπίσει τα δεινά με ελπίδα.
• Τέταρτο, την ώρα που επιβάλλει σκληρά μέτρα, να προσπαθήσει συγχρόνως να επιλύσει κάποια άλλα προβλήματα της κοινωνίας, π.χ. να καταπολεμήσει το έγκλημα, να αποκαταστήσει τη δημόσια τάξη και την αίσθηση της δικαιοσύνης.
• Πέμπτον, να μη διορθώσει σφάλματα του παρελθόντος διαπράττοντας τα ακριβώς αντίθετα σφάλματα. Το αντίθετο ενός λάθους είναι μερικές φορές ακόμα χειρότερο.
Στο παρελθόν υποθέταμε εσφαλμένα ότι «η ζήτηση θα δημιουργήσει από μόνη της προσφορά». Θα ήταν εξίσου εσφαλμένο να υποθέσουμε τώρα ότι θα συμβεί το αντίθετο: ότι μία αυξημένη «προσφορά θα δημιουργήσει αυτόματα την αντίστοιχη ζήτηση». Η αλήθεια είναι ότι ο οικονομικός αυτοματισμός δεν λειτουργεί σε περιβάλλον κρίσης, όπως δεν λειτούργησε ποτέ στο παρελθόν σε ένα περιβάλλον γεμάτο από στρεβλώσεις.
• Έκτον, σε δύσκολους καιρούς να κυβερνά δια του παραδείγματος. Αν ζητάς από τον κόσμο να δεχτεί περικοπές, τότε η Κυβέρνηση καθώς και κάθε μέλος του Κοινοβουλίου θα πρέπει να επιβάλλουν περικοπές στους εαυτούς τους. Αν ζητάς από τον κόσμο να εργαστεί σκληρότερα, η Κυβέρνηση θα πρέπει να εργάζεται νυχθημερόν…
• Έβδομο, να σιγουρευτεί ότι κάνει τη σωστή διασύνδεση ανάμεσα σε λέξεις – κλειδιά – που προσδιορίζουν το πρόβλημα: δημοσιονομική πειθαρχία, ανταγωνιστικότητα, αποκατάσταση της υπερηφάνειας και εδραίωση της ελευθερίας και της ευημερίας.
Εάν θέλεις να αλλάξεις τον τρόπο με τον οποίο σκέπτονται οι άνθρωποι, εάν θέλεις να εγκαταλείψουν κακές συνήθεις του παρελθόντος, τότε πρέπει να τους εμπνεύσεις ώστε να επαναπροσδιορίσουν τις προτεραιότητές τους.
Η δημοσιονομική πειθαρχία δεν θα πρέπει να είναι μία «τιμωρία» που επιβάλλεται έξωθεν. Είναι μία βασική αρετή που αποκαθιστά την υπερηφάνεια στην κοινωνία συνολικά. Κανείς δεν έχει υπερηφάνεια, όταν εξαρτάται από τους δανειστές του για να βγάλει το μήνα.
Και η ανταγωνιστικότητα δεν θα έπρεπε να είναι απλώς μια λέξη. Δεν πρόκειται απλώς για ένα τεχνικό όρο που μετρά την αποδοτική παραγωγή αγαθών. Είναι επίσης ένα πολιτικό προαπαιτούμενο για να επιτύχει μία δημοκρατία και για να ευημερήσει μια κοινωνία. Σχετίζεται με την Ελευθερία και τη Δικαιοσύνη.
Η αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης προσδιορίζει ποιοι είμαστε και πού θέλουμε να πάμε.
Θα προσέξατε ότι καθώς μιλώ για την ανταγωνιστικότητα μετέφερα την προσοχή μου από την Ελλάδα στην Ευρώπη. Δεν το έκανα εκ παραδρομής. Πιστεύω βαθύτατα ότι η ανταγωνιστικότητα είναι επίσης μία κρίσιμη προϋπόθεση για την Ευρωπαϊκή Ενοποίηση.
Ο ανταγωνισμός απαιτεί ένα κοινό πλαίσιο αποδεκτό από όλους. Χωρίς αυτό, ο ανταγωνισμός θα εξελιχθεί σε αχαλίνωτη επιθετικότητα, έναν πόλεμο του καθενός εναντίον του καθενός, bellum omnium contra omnes, όπως το περιγράφει ο Τόμας Χομπς στον Λεβιάθαν.
Ωστόσο, ο ανταγωνισμός απαιτεί ακόμη ένα δυναμικό πνεύμα συνεχούς πρόκλησης για την επικράτηση, μία αέναη τόλμη για αγώνα, μία διαδικασία πειραματισμού, που καταλήγει σε νίκη ή ήττα. Αλλιώς, καταλήγει να είναι το αντίθετό του: απάθεια και μοιρολατρία.
Πιστεύω ότι η ανταγωνιστικότητα διαπερνάει ιδεολογίες και πολιτικά στερεότυπα.
Είναι ειρηνική, δεδομένου ότι βασίζεται στη συνύπαρξη ατόμων εντός ενός κοινού πλαισίου. Και είναι επίσης επιθετική, αφού ο καθένας προσπαθεί να ξεπεράσει όλους του υπόλοιπους.
Είναι συντηρητική, αφού πρέπει πάντοτε να διατηρείται το κοινό πλαίσιο εντός του οποίου διεξάγεται ο ανταγωνισμός. και είναι επίσης προοδευτική, αφού κινείται συνεχώς προς νέες μορφές, νέες ιδέες και νέα ρεύματα.
Χαρακτηρίζεται έντονα από τάξη, αφού πρέπει να υπακούει σε αυστηρούς κανόνες. Είναι όμως και πολύ χαοτική, αφού πάντοτε ανατρέπει επαναστατικά τα πάντα.
Ο ανταγωνισμός δεν είναι συνώνυμος με το νόμου της ζούγκλας, όπου επιζούν μόνο οι ισχυρότεροι. Απαιτεί δημοκρατικούς κανόνες, κοινωνικά δίκτυα ασφαλείας, ευκαιρίες για τον καθένα να κερδίσει και δεύτερες ευκαιρίες για αυτούς που χάνουν. Ο ανταγωνισμός δεν είναι «το βραβείο των νικητών», είναι το παιχνίδι που επιτρέπει στον καθένα να φιλοδοξεί να νικήσει.
Ο ανταγωνισμός εξισορροπεί ατομικά κίνητρα με κοινωνικές ευαισθησίες για την προστασία της συνοχής του συνόλου, εμποδίζοντας τους ισχυρούς από το να κάνουν κατάχρηση της ισχύος τους και επιτρέποντας στους χθεσινούς «ηττημένους» να γίνουν οι αυριανοί «νικητές».
Πράγματι, τις τελευταίες δεκαετίες μερικοί από εμάς αγνόησαν την ανταγωνιστικότητα.
Η κρίση χρέους μας είναι σε μεγάλο βαθμό μία κρίση ανταγωνιστικότητας. Μπορείς να καταλήξεις με ένα μεγάλο χρέος ακολουθώντας διάφορες διαδρομές. Υπάρχει όμως μόνο μία κύρια λεωφόρος να βγεις από αυτήν: η αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας! Και υπάρχει μόνο ένας ασφαλής δρόμος για να αποφύγεις μία κρίση χρέους στο μέλλον. Να βρίσκεσαι πάντοτε στην αιχμή της ανταγωνιστικότητας.
Τώρα σε αυτό το σημείο θα ρωτήσουν μερικοί: αφού ο κύριος στόχος είναι η ανταγωνιστικότητα, γιατί να μην εγκαταλείψει η Ελλάδα την Ευρωζώνη, να επιστρέψει στο εθνικό της νόμισμα, να προχωρήσει σε υποτίμηση και να κερδίσει ακαριαία σε ανταγωνιστικότητα;
Η απάντησή μου είναι ευθεία και απροσχημάτιστη: αποκλείουμε εντελώς την προοπτική εξόδου από το ΕΥΡΩ. Γνωρίζουμε ότι αυτό για μας δεν είναι επιλογή. Είναι πλήρης καταστροφή!
Οι Έλληνες έχουν ήδη απολέσει το 35 % του βιοτικού τους επιπέδου την τελευταία πενταετία. Εάν έβγαιναν από το Ευρώ τώρα, θα έχαναν ακόμη 70 % από τα σημερινά επίπεδα εντός ολίγων μηνών! Καμία κοινωνία δεν μπορεί να αντέξει κάτι τέτοιο. Και καμία δημοκρατία δε θα μπορούσε να επιζήσει από κάτι τέτοιο.
Μία έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη θα ήταν πολύ αποσταθεροποιητική και για την Ένωση. Μόλις έφευγε ένα κράτος - μέλος το πιθανότερο είναι ότι οι διεθνείς αγορές θα έβαζαν στο στόχαστρό τους τον επόμενο «αδύναμο κρίκο». Κανείς δε γνωρίζει πού θα σταματούσε αυτό. Θα ήταν εξαιρετικά οδυνηρό για τους πάντες. Και θα μπορούσε να αποδειχτεί μοιραίο για πολλούς…
Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να αποφύγουμε τη σκληρή δουλειά και να αποκαταστήσουμε την ανταγωνιστικότητα με μια πρόχειρη λύση, όπως τη διάλυση της Ένωσης ή την αποβολή κάποιων μελών της.
Πρώτα από όλα, δεν θα ήταν πρόχειρη λύση. Δεν θα ήταν για κανέναν μια εύκολή διέξοδος. Θα άφηνε την Ευρώπη λιγότερο ενωμένη και με λιγότερες ελπίδες. Πολλά από τα μέλη της θα έμεναν απελπισμένα και αβοήθητα…
Τα μεγάλα πολιτικά σχέδια καθοδηγούνται από όνειρα. Ποτέ δεν κάνεις κάτι μεγάλο χωρίς έμπνευση. Αν σκοτώσεις ένα όνειρο, δεν καταλήγεις πιο ρεαλιστής, μερικές φορές καταλήγεις με περισσότερη δυστυχία και ένα αδιέξοδο.
Αν αφαιρέσεις κάποια κομμάτια από ένα παζλ – ή, μάλλον, ένα πολιτικό ψηφιδωτό – καταστρέφεις τη συνολική εικόνα.
Πιστέψτε εμάς που το μάθαμε με το δύσκολο τρόπο: δεν υπάρχει σύντομος δρόμος, δεν υπάρχει εύκολη διέξοδος – πρέπει να αποκαταστήσουμε την ανταγωνιστικότητα! Όχι μόνο για να ανακάμψουν οι οικονομίες μας, όχι μόνο για να επιζήσουν οι κοινωνίες μας, αλλά και να προστατεύσουμε και να διατηρήσουμε την Ένωσή μας και να επικρατήσουμε σε έναν ανταγωνιστικό κόσμο.
Η Ελλάδα έχει αναστρέψει ήδη την πορεία της. Είμαι βέβαιος ότι η Ελλάδα θα τα καταφέρει. Είμαι επίσης βέβαιος ότι η Ευρώπη μπορεί να τα καταφέρει. Μπορούμε να βγούμε από την κρίση, ισχυρότεροι, σοφότεροι, περισσότερο ενωμένοι, με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και – πάνω από όλα – πιο ανταγωνιστικοί.
Είμαι απόλυτα βέβαιος ότι σε ένα χρόνο από τώρα η επιτυχία της Ελλάδας θα δίνει ώθηση στο ευρωπαϊκό εγχείρημα συνολικά. Θα θεωρείται δικαίως σημαντική απόδειξη ότι η Ευρώπη μπορεί να επιλύει τα προβλήματά της και να ξεπερνά με επιτυχία τις δυσκολίες.
Μερικοί μπορεί να το θεωρήσουν αυτό «λίγο αισιόδοξο». Δεν πειράζει. Εξάλλου, για να είσαι ανταγωνιστικός, πρέπει να είσαι αισιόδοξος. Για να επιτύχεις σε κάτι πρέπει να πιστεύεις σε αυτό.
Σε κάθε περίπτωση το αποψινό μου μήνυμα είναι η πίστη στη χώρα μου και στην Ευρώπη. Άλλωστε, η ανταγωνιστικότητα δεν σχετίζεται με την αισιοδοξία, αλλά με τη βελτιστοποίηση: για να κερδίσεις το παιχνίδι πρέπει πάντοτε να βελτιστοποιείς αυτά που έχεις. Πρέπει πάντοτε να πιστεύεις στον εαυτό σου και να εμπνέει αυτούς που είναι γύρω σου ώστε να βγάζουν τον καλύτερό τους εαυτό. Για τον Κοινό σκοπό!
Και αυτό ακριβώς είναι αυτό που κάνουμε σήμερα στην Ελλάδα…
Και πάλι σας ευχαριστώ και ευχαριστώ την Herald Tribune!
ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου